Toàn Cầu Hoá Và Những Mặt Trái
Tác giả: Joseph E. Stiglitz.
Nhà xuất bản: Nxb Trẻ
Toàn Cầu Hoá Và Những Mặt Trái
Với cuốn sách này nhà kinh tế học lỗi lạc của thế giới đạt giải Nobel kinh tế năm 2001 – Joseph E. Stiglitz sẽ giúp chúng ta nhìn nhận về thế giới và toàn cầu hóa một cách khoa học và khách quan trong bối cảnh kinh tế của các nước đang phát triển. Tính khoa học và tính khách quan cũng là điểm nổi bật của tác phẩm này so với các tác phẩm khác về đề tài toàn cầu hoá và những thể chế kinh tế toàn cầu...
Ẩn sau chúng là tri thức của một nhà bác học lỗi lạc, được củng cố thêm bằng sự trải nghiệm cuộc sống đầy tinh thần trách nhiệm với các vấn đề về phát triển, về số phận và triển vọng của người nghèo, của các nước nghèo trong cơn xoáy lốc toàn cầu hóa.
Dù chủ yếu viết về "mặt trái" của toàn cầu hóa, song cuốn sách không phủ nhận quá trình này. Stiglitz coi đó là xu thế khách quan, tất yếu của thời đại. Hơn thế, toàn bộ cuốn sách của Stiglitz toát lên rằng toàn cầu hóa là nguồn động lực mạnh mẽ bậc nhất của phát triển cho mọi quốc gia hiện nay.
Cũng chính việc đánh giá cao vai trò của toàn cầu hóa như vậy, Stiglitz đặt cho mình nhiệm vụ phải làm rõ mặt trái, phải lý giải vì sao toàn cầu hóa - trong tính hiện thực của nó - lại bị coi là nguồn gốc tai họa, căn nguyên của đói nghèo, bệnh tật và xung đột ở nhiều quốc gia chậm phát triển. Và ông đã phát hiện nguồn gốc của vấn đề không phải ở bản thân quá trình toàn cầu hóa mà là ở sự hẹp hòi, thiển cận trong tầm nhìn, tính vị kỷ và lòng tham của những người vạch chính sách thúc đẩy toàn cầu hóa ở một số tổ chức quốc tế và chính phủ ở một số quốc gia giàu có.
Stiglitz cho rằng mấu chốt của vấn đề là làm sao các nước nghèo kiểm soát được trình tự và nhịp độ cải cách theo hướng thị trường - tự do hóa và mở cửa - hội nhập. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp vì nhiều lý do: thiếu kinh nghiệm, ít tri thức, không đủ nguồn lực - nhiệm vụ đó trở nên bất khả thi đối với chính phủ các nước đi sau. Khi đó, sự "hỗ trợ toàn cầu hóa" kèm theo hàng loạt điều kiện ràng buộc nghiệt ngã, gây áp lực quá mức, và quan trọng hơn những điều kiện sai lầm từ phía các vị "mạnh thường quân quốc tế" (Stiglitz chỉ đích danh Quĩ Tiền tệ quốc tế và Chính phủ Mỹ là hai nhân vật chủ chốt) đã đẩy các nước này nhẹ thì vào cảnh nợ nần, tiếp tục chậm tiến; nặng thì đi vào suy thoái, gia tăng đói nghèo; nghiêm trọng thì lâm vào khủng hoảng.
Những nhận định này được rút ra từ việc phân tích - so sánh quá trình thực tiễn diễn ra ở hàng loạt quốc gia thuộc các mẫu đại diện khác nhau - mẫu châu Phi chậm phát triển, mẫu Đông Nam Á và Nam Mỹ khủng hoảng, mẫu chuyển đổi kinh tế ở các nước XHCN trước đây.
Nội Dung:
Chương 1: Lời hứa của các tổ chức toàn cầu
- Lợi ích và tác hại của toàn cầu hóa
- Sự ra đời của IMF
- Washington Consensus: IMF, WB và Bộ Tài Chính Mỹ
- Những người đại diện trong IMF
Chương 2: Những lời hứa bị phá bỏ
- Ethiopia, Botswana, Kenya..
- Sự mất cân bằng quyền lực giữa IMF và khách hàng
Chương 3: Quyền tự do lựa chọn?
- Tư nhân hóa
- Tự do hóa
- Đầu tư nước ngoài
- Xác định nhịp độ
- Kinh tế "Lọt sàn xuống nia" (trickle-down economics)
Chương 4: Cuộc khủng hoảng Đông Á
- Hàn Quốc và Thái Lan
- Sai lầm 1: chuẩn đoán sai (Đông Á - Mỹ Latinh) và bốc thuốc sai (thắt chặt hay nới lỏng)
- Chính sách hại láng giềng (beggar thy-neighbor): phá giá -> giảm nhập khẩu
- Chính sách tự hại mình (beggar-thyself): không sử dụng thuế quan và phá giá mà chỉ lựa chọn "tăng cường XK" (không thể) hay "giảm thu nhập" (nghĩa là tự tạo khủng hoảng)
- Sai lầm 2: lúng túng "tái cơ cấu": coi trọng chọn lọc tự nhiên mà xem nhẹ việc giữ nguồn vốn lưu thông. Sở hữu không rõ ràng trong tái cơ cấu doanh nghiệp.
- Sai lầm 3: đánh cược "rối loạn xã hội".
Chương 5: Ai "đánh mất" nước Nga?
Chương 6 Luật lệ thương mại bất công và những thủ đoạn khác
- Lợi ích của Mỹ và Cải cách ở Nga
Chương 7 Những con đường tốt hơn đi tới kinh tế thị trường
- Điển hình Trung Quốc.
Chương 8: Lịch trình khác của IMF
- IMF xưa và nay
- Tỷ giá
- Thâm hụt thương mại
- Phá sản và rủi ro đạo đức (moral hazard)
- IMF phục vụ cho công đồng tài chính
Chương 9: Con đường phía trước
- Lợi ích và hệ tư tưởng
- Những tổ chức công quốc tế
- Quản trị và Minh bạch
- Cải cách IMF:
+ Thừa nhận rủi ro tự do hóa tài chính
+ Cải cách luật phá sản và ngừng thanh toán
+ Không dựa dẫm và những chương trình trợ giúp
+ Kiểm soát hoạt động ngân hàng
+ Quản lý rủi ro (tỷ giá)
+ Tăng bộ đệm cho khủng hoảng
+ Nâng cao khả năng đối phó khủng hoảng
- Cải cách WB và viện trợ phát triển
- Cải cách WTO và cân bằng lịch trình thương mại
- Toàn cầu hóa những vẫn giàu tính nhân văn
./.
Sách hay, cùng luận điểm với "Confession of an EMH" va "Currency wars", ngôn ngữ viết "khá giáo khoa" nên hơi khác với 2 cuốn trên (viết theo lối tự truyện và tiểu thuyết) nhưng đáng để đọc và tham khảo về nội dung.
No comments:
Post a Comment